Simpel, slim en uiterst effectief
Uitgaan doe je voor de gezelligheid. Warme, gedimde openbare verlichting draagt daar aan bij. Maar als er in een uitgaansgebied onverhoopt iets mis gaat, dan zou je als politieagent of hulpverlener dolgraag een flinke lamp willen aansteken om goed te zien wat er precies gebeurt. In Zaanstad kan dat sinds kort: met één telefoontje wordt een hele zone van het uitgaansgebied -tijdelijk - fel uitgelicht. Een simpele én slimme vorm van calamiteitenverlichting, ontwikkeld door openbare verlichtingsspecialist CityTec, die uiterst effectief blijkt.
Dit voorjaar is de aanleg afgerond van een innovatief systeem van calamiteitenverlichting in het gehele uitgaanscentrum van Zaanstad. Op verzoek van de politie is de gemeente op zoek gegaan naar een slimme oplossing voor de verlichtingsproblematiek in de drukbezochte uitgaansbuurt. Samen met openbare verlichtingsspecialist CityTec is die oplossing gevonden.
De ‘pret’ voorbij
Uitgangspunt van het systeem dat in Zaanstad is gerealiseerd, is dat de normale, warme natriumverlichting blijft zoals die is. Aan een aantal lichtmasten is op basis van een speciaal lichtplan een led-spot bevestigd, die fel wit licht afgeeft. Deze led-spots kunnen met een radiofrequent signaal aan- en uitgezet worden. De centrale waarin dat gebeurt, wordt door hulpdiensten met behulp van een telefoonnummer bediend (zie kader). Zo kun je het lichtbeeld in een handomdraai veranderen. Warm en gedimd als het kán en koud en helder als het moet. Het koude licht geeft een helder signaal aan het publiek: de ‘pret’ is voor eventjes voorbij.
Politie, hulpdiensten en gemeente: ‘je merkt dat het werkt’
De voordelen van deze vorm van calamiteitenverlichting zijn divers. Krachtige lichtbronnen zijn soms nodig om het cameratoezicht effectiever te maken. Rond sluitingsuur en bij ongewenste situaties heeft het felle licht als effect dat het publiek kalmeert. Eventuele onruststokers weten dat ze duidelijk zichtbaar- en dus op te sporen zijn. Hulpverleners, tenslotte, kunnen bij calamiteiten hun werk beter doen, omdat ze goed licht hebben. Dit alles wordt gerealiseerd tegen beperkte kosten, omdat er geen extra infrastructuur aangelegd hoeft te worden (kabels in de grond, masten). De resultaten zijn uitstekend: het uitgaanspubliek kan een stuk veiliger op stap, aldus Erik Haartman, beheerder Openbare Verlichting en Verkeersregelinstallaties in Zaanstad. Haartman: “We zijn nu enige tijd bezig met dit project en je merkt dat het werkt. Als het gaat om de beïnvloeding van het publiek, dan is dat natuurlijk moeilijk meetbaar. Maar bij het managen van incidenten weten we zeker dat het systeem een aanzienlijke bijdrage levert aan de veiligheid.”
Creatief idee
De samenwerking met CityTec bij het ontwikkelen van dit systeem voor calamiteitenverlichting is uitstekend verlopen, vindt Erik Haartman. “We hebben gevraagd om drie alternatieven, waarbij deze optie er met kop en schouders bovenuit stak. Het idee is creatief en past perfect bij onze vraag. Aan de andere kant: het was ook nog nooit ergens gerealiseerd. We hebben samen stap voor stap het hele plan uitgewerkt en in praktijk gebracht. Je loopt dan tegen dingen aan, die van beide kanten flexibiliteit vereisen. Daar zijn we prima met elkaar uitgekomen.”
Hoe werkt het in de praktijk
De calamiteitenverlichting in Zaanstad is gebouwd met allerlei bestaande componenten. Wilfred Akerboom van CityTec is medebedenker van het systeem. Hij legt uit: “Het mooie is dat er geen schep in de grond hoeft. De led-spots kunnen gemakkelijk gemonteerd worden op bestaande masten. Ze bevatten een RF-chip, die communicatie mogelijk maakt. Vanuit een centraal punt wordt het aan- of uit signaal verstuurd, op basis van een telefoontje van iemand die bevoegd is om de lichten te bedienen. Het systeem houdt rekening met verschillende praktijksituaties. Zo blijven de lampen tenminste vijf minuten aan, als ze eenmaal worden aangeschakeld. Zo wordt voorkomen dat wanneer meerdere hulpverleners een signaal aan de centrale geven, de lichten weer uit springen. Ook hebben we gezien dat het slim is om in zones te werken. Bij incidenten wordt dus niet het hele gebied in één keer in het licht gezet, maar alleen het specifieke deel waar het incident plaatsvindt. Dat geeft in het gehele uitgaansgebied meer rust.”
